دلائل سایش معنویت درانسان بااشاره به آیاتی از قرآن کریم

پیروی ازشیطان

منع کننده ازبردن نام خدا در مساجد

ایمان نداشتن به رسالت انبیاء

زیور طلبی در دنیا و هوسرانی وخوش گذرانی

حسادت و کم فروشی به هنگام داد وستد ومنت گذاردن  درهنگام احسان

دوستان غیر الهی وبه عبارت امروزی دوست ناباب

کوتاهی در امر عبادت

بدگوئی کردن در مورد همسر وتنگ نگرفتن مسکن ونفقه

 

روی آوردن به آنها و ارتکاب اعمال ورفتار غیر مجاز وممنوع

بنام خدا

   بطور حتم دربرابر عوامل افزایش معنویات ، عواملی درجهت سایش آن دراعمال ورفتارانسان ودرسطح جامعه وجوددارد وبطور خلاصه می توان اینگونه بیان کرد که هرعمل ورفتاری که درجهت مخالف آن عوامل باشند ویا فاقد شرایط افزایش معنویت باشند ، ازعوامل سایش معنویت محسوب می شوند.

 به منظور بهره مندی از قرآن کریم درشناسائی بعضی ازعوامل کاهش معنویت به بررسی اجمالی موضوع درآیات قرآن کریم می پردازیم وبه نمونه هائی از دلائل کاهش ویاسایش معنویت درانسان ودرجامعه اشاره خواهیم نمود.

درتعداد زیادی ازآیات الهی چنین آمده است : بزرگترین گناه ازمؤمن تا کفر امتناع وسرکشی نمودن در برابر فرمان خداست واز طرف دیگر اطاعت وپیروی نمودن از شیطان است ، همان شیطان که دربرابر دستور الهی تکبر نمود ودرسجده برانسان خودداری کرد و حضرت آدم(ع) را فریفت و شیطان بر هرآدم بدعمل ودروغگو نازل میشود ( بقره 34 واعراف11تا30حجر30و31 اسری61کهف 50 وطه116وص 74و75 وشعراء 222) واین اولین وسرآغاز ومبنای اصلی تمام عوامل سایش معنویت درانسان ودر جامعه ودرسطح جهان خواهد بود.

خداوند کریم درآیه 115 سوره بقره می فرماید: وستمکار آن کسی است که منع کند درمساجد نام خداوند برده شود ودر خرابی آن بکوشد آنان هرگز درآن مساجد داخل نشوند مگر آنکه از کردار زشت خویش بیم یابند ، برای ایشان در دنیا ذلت وخواری ودر آخرت عذاب وشکنجه است .

ایمان نیاوردن به رسالت انبیاء ودرواقع عدم پرستش خداوند توسط کسانیکه ایمان نیاوردند ازعمده دلائل رذالت اخلاقی ومعنوی است  و پیامبر گرامی اسلام (ص) تاکید می نماید که : شهادت خداوند بین ما وشما کافی است که شما ازپرستش ماغافل بودید.(یونس29 واسری96(

خداوند منان دردیگر آیات قرآن کریم بعضی از دلائل سایش معنویت  رااینگونه بیان داشته است ، هرکه زندگی وزیور دنیا طلبد در همین دنیا مزدشان دهیم وهیچگاه ازپاداش عملشان کاسته نگردد، آنان کسانی هستند که درروز جزا جز آتش جهنم بهره ای ندارند وآنچه دراین جهان کردند تباه وباطل گشت وآنچه برای رفاه دنیا طلبند ، بدست خواهند آورد ( سوره هود 15و16).

همچنین حسادت از دیگر عوامل کاهش معنویت  درکتاب الهی مورد عبرت قرار گرفته است ، درآیات اول سوره یوسف داستان حسادت برادران حضرت یوسف بیان شده است وسرانجام حسادت ، شکست وپشیمانی برای آنان ودرمقابل صبر وتوکل برخداوند با رعایت تقوا و در نتیجه حکومت الهی برای حضرت یوسف شرح داده شده است.

تکبر از دیگر دلائل سایش معنویت است که درسوره اسری آیه 37 چنین بیان شده است ، هرگز درزمین باتکبر و منیت راه نروید زیرا هیچگاه نتوانی زمین را شکافت ودربلندی به بلندای کوه نخواهی رسید ، انسان سرکش ومغرور است ، آنگاه که خود را بی نیاز(ازخداوند) می بیند( 6و7علق).

خداوند کریم  در آیه 58 سوره قصص هوسرانی وخوش گذرانی ( ازروی هوا و هوس) رامورد مذمت قرار داده و فرموده است : چه بسیار شده که مااهل دیاری که به هوسرانی وخوش گذارانی پرداختند هلاک کردیم پس این خانه های ویران آنهاست که بعد از آنان عده قلیلی درآن سکونت نیافتند وتنها وارث دیارآنها بوده ایم وچیزی ازآنها بجا نمانده است .

دوستان غیر الهی وبه عبارت امروزی دوست ناباب ازتذکرات قرآنی است  ، آنانکه غیرازخدارابه دوستی گرفتند مثل خانه عنکبوت است که بنیاد کنند و اگربداند سست ترین خانه ها خانه عنکبوت است. (عنکبوت 41) و دوستی با به خشم آورندگان خداوند نیز نهی شده است(13ممتحنه).

درادامه بررسی آیات قرآن مجید دلائل کاهش ویا سایش معنویت وبه عبارت دیگر کوتاهی در امر عبادت در بین مردم واقوام مختلف اینگونه بیان شده است : فساد وپریشانی در همه صحرا ودریاها بدست خود مردم پدید می آید و ماهم کیفر بعضی اعمالشان را به آنها بچشانیم وبدرگاه خدا( درروزقیامت) بازگردند (روم41) وبعضی ازمردم که گفتار وسخنان لغو وبیهوده و باطل می گویند وخلق رااز راه خدا به راه جهالت گمراه سازند و قرآن رابه تمسخر واستهزاء می گیرند این مردمان فاسد هستند وبه عذاب وخواری وذلت گرفتار می شوند( لقمان6) و آنان که در برابر گفته های خدا و رسولش در مورد آنچه برای آخرت گفته می شود ، می خندند و واز بیم و حسابرسی درآن نگران نبوده و بحال آن نمی گریند ، و بی خبر ازآن هستند( نجم 60و61 ) و همچنین  می فرماید همدیگر رامسخره نکنید و به لقبها واسمهای زشت همدیگر راصدا نزنید وتوبه کنید وازگمانهای ناروا وتجسس وغیبت پرهیز کنید (حجرات 11و12) و همینطور روی آوردن به فساد وتکبر وغرور وسرگرم شهوات شدن رااز خصوصیات افراد غیرمؤمن بیان می دارد( جاثیه 35و منافقون 5).

خداوند در مورد زنان ، خطاب به زنان پیامبر واهل بیت او می فرماید: نازک ونرم (بامردان ) سخن نگوئید ودر خانه هایتان بنشینید وآرام بگیرید و آرایش مانند زمان جاهلیت نکنید و نماز بپا دارید وزکات بدهید وازخدا وپیامبرش اطاعت کنید. (احزاب 33).

برای بهره مند شدن از قرآن کریم برای شناسائی عوامل ودلائل سایش وکاهش معنویت ، خداوند می فرماید : مادراین قرآن برای هدایت مردم هرگونه مثال زدیم وحقایق را به مثال روز روشن کردیم واگر تو (پیامبر) براین مردم هرگونه معجزه وآیتی بیاوری بازهم ازروی عنادخواهند گفت شمامسلمین ورسول تان خلق را به باطل واوهام می خوانید(روم58).

ودر وصف مردم روزگار می افزاید ، چون به آدمی مکروهی رسد در کمال بیچارگی مارا بخواند وچون ازجانب مااز نعمتی برخوردار شود گویدجز این نیست که این نعمت به استحقاق به مارسیده است ، و این امتحان اوست(زمر49).وخدا می فرماید، هرکه به کردار وعمل خویش پاداش آن سرا طلبد به حاصل عمرش بیفزائیم وهرکس طلب این دنیای فانی باشد تنها به اوعطا کنیم وهیچ ازنعمتهای ابدی بهره ونصیبی نخواهد داشت( شورا20)و هرکه از یاد خدا چشم پوشید شیطان یار وهمنشین اوست( زخرف 36).

درتعدادی ازآیات سوره الرحمن ، خدواند کریم ضمن برشمردن نعمات الهی برای مردم ، چگونگی تکذیب آن نعمات توسط مردم درزمین را مورد تذکر وپرسش قرار داده است.

از دیگر دلائل کاهش معنویت در بین مردم ، بدگوئی کردن در مورد همسر وتنگ نگرفتن مسکن ونفقه واذیت کردن همسرو همچنین طلاق دادن  بیمورد همسر مورد توجه قرار گرفته است(2و3ومجادله وآیات اول سوره طلاق).

خدا درقرآن کریم اینگونه ادامه داده است ، بدانید زندگی دنیا جز هوا وهوس وبازیچه وسرگرمی وخودستائی میان یکدیگر و فزونی در مال واولادچیزی بیش نباشد واموال واولاد شما را از یاد خداوند غافل نکند وآنچه (فرزند ومال واولاد)شما رااز اطاعت خدا باز دارد دشمن شمایند وطلب فزونی نکنید(حدید20ومنافقون 9و14 وآیات آخر سوره انسان مدثر11تا23 وتکاثر1وهمزه2) و پیروی ازدروغگوئی مورد نکوهش قرار گرفته شده است و بردروغگویان هشدار داده شده است( قلم 8 وتکرار درسوره مرسلات) وخداوند به پیامبر می فرماید: نزدیک بود کافران ترا باچشم ، زخم زنند ، آندم که قرآن شنیدند، از شدت حسد گفتند این دیوانه است وحال آنکه قرآن جزپندی برای راهنمائی جهانیان نیست (قلم 50 تا52).

 درقسمتهای آخر این موضوع باید اینگونه ادامه داد که در روز قیامت آنان که نامه عملشان دردست چپشان است ،  افرادی بودند که هیچگاه فقیر سر سفره خود ننشانند وبامردمی عاطل وباطل محشور بودند(الحاقه 34 ومدثر44 و45) وکسانیکه درروز قیامت نامه عمل به دست چپ دارند مانندخران وحشی هستند که از شیران درگریزند (مدثر50 و51).

از دیگر دلائل ورذائل اخلاقی در قرآن کریم کم فروشی به هنگام داد وستد ومنت گذاردن  درهنگام احسان وسهل انگاری دراداء واقامه نماز مورد اشاره قرار گرفته است (مطففین 1تا3 ومدثر6 وماعون4) و می فرمایند ، بدرستیکه بد کاران به سخن مؤمنین  می خندند وآنگاه که مؤمنان برآنها گذرند با طعن وگوشه چشم به آنها می نگرند وچون بایگدیگر خلوت کنند سخن به لغو ومزاح گویند ووقتی مؤمنان را ببینند گویند اینها مردمی ساده لوح وگمراهند حال امروز (قیامت) مؤمنان به گروه کافران طعنه وخنده نمایند(29تا34مطففین وهمزه1) وکفارگروهی هستند که قرآن راتکذیب می کنند(انشقاق 22)

ونکته آخر برگرفته شده ازآیات قرآن کریم اینکه ، زنهار برآنچه یقین ندارید پیروی مکن بدرستی که فردای قیامت گوش وچشم وقلب تو در پیشگاه حضرت احدیت بازپرسی شوند( اسری 36).

     وخلاصه موضوع اینکه مرتکب شدن به اعمال ورفتاری که درچارچوب احکام وضوابط اسلامی نباشد موجبات کاهش وسایش ونابودی معنویت را برای انسان بدنبال خواهد داشت.

سراسر دین اسلام علاوه بربیان محرمات ومکروهات مملو ازپندهای دینی واخلاقی است که رعایت اخلاقی آن موجبات افزایش و بی توجهی به آنها و روی آوردن به موارد منکراتی وغیر اخلاقی آن سبب حذف معنویت در زندگی شخص وبه تبع آن زندگی اجتماعی انسان خواهد شد .

علاوه برموارد ذکر شده مجموعه قوانین ومقرراتی که توسط حکام اسلامی در چارچوب شریعت واسلام ناب محمدی (ص) بعنوان موارد غیر مجاز وممنوع تدوین وابلاغ شده است ودرحمایت ولایت فقیه درزمان غیبت امام زمان (عج) به مورد اجراء گذاشته شده است ، روی آوردن به آنها و ارتکاب اعمال ورفتار غیر مجاز وممنوع که ازهمان قرآن وعترت واجماع وعقل استخراج شده است ، نیز ازعوامل کاهش وسایش و حتی نابوددی معنویات خواهد بود ولذا ضمن تذکر وهشدار در این  راستا ، امید است با عنایت وکمک حق تعالی از فریب شیطان درامان بوده واز روی آوردن به آنچه مورد نهی وانکار قرار گرفته است خودداری گردد تا از حیات نوید بخش ابدی بهره مند گردیم .انشاءالله